W czwartek, 27 listopada 2025 roku delegacja w składzie Burmistrz Kałuszyna Arkadiusz Czyżewski oraz Dyrektor Szkoły Podstawowej w Kałuszynie Marek Jerzy Pachnik, uczestniczyła w uroczystościach upamiętniających 83. rocznicę wysiedleń i pacyfikacji ludności Zamojszczyzny, dokonanych przez okupanta niemieckiego w ramach akcji Aktion Zamość.
Obchody rozpoczęła uroczysta Msza święta w kościele św. Michała Archanioła w Zamościu, podczas której modlono się za ofiary wysiedleń, rodziny rozdzielone przez okupanta oraz tych, którzy z narażeniem życia nieśli pomoc. Po liturgii uczestnicy zgromadzili się przy Pomniku Ofiar Faszyzmu „Anioł Śmierci”. W programie znalazły się: odśpiewanie hymnu państwowego, apel pamięci, salwa honorowa oraz złożenie kwiatów przez przedstawicieli władz, środowiska Dzieci Zamojszczyzny, służb mundurowych, harcerzy i młodzieży szkolnej.
Wydarzenie zgromadziło liczne delegacje z regionu i spoza niego, w tym przedstawicieli samorządów, m.in. z Kałuszyna. Podczas II wojny światowej nasi mieszkańcy odegrali niezwykle ważną rolę w ratowaniu najmłodszych ofiar wysiedleń. Do naszych miejscowości trafiały transporty dzieci przewożonych w dramatycznych warunkach w bydlęcych wagonach. Mimo groźby represji, spontanicznie nieśliśmy pomoc — wyciągaliśmy dzieci z wagonów, udzielaliśmy im schronienia, opieki, jedzenia i ciepła, ratowaliśmy im życie. Często zostawaliśmy opiekunami dzieci aż do zakończenia wojny.
Obecność nasza podczas uroczystości w Zamościu była wyrazem szacunku dla ofiar tamtych wydarzeń oraz hołdem dla kałuszyńskich rodzin, które okazały się symbolami odwagi i ludzkiej solidarności w czasach największego zagrożenia. Udział przedstawicieli społeczności kałuszyńskiej podkreśla także zobowiązanie do dalszego pielęgnowania pamięci historycznej i przekazywania jej kolejnym pokoleniom.
Kałuszyn, jako jedno z miejsc, do których trafiały Dzieci Zamojszczyzny, traktuje udział w uroczystościach jako kontynuację misji zachowania prawdy o tragicznych wydarzeniach oraz przypomnienie o bohaterskich postawach swoich mieszkańców.
Opracowała: Małgorzata Chrościcka
